Derneklerin Denetleme Kurulları, dernek tüzüğünde “Denetim Kurulunun Görev ve Yetkileri” bölümünde yazan periyotlarla Dernek İç Denetim Raporu’nu düzenlemekle sorumludur.

Eskiden Denetleme Kurulları kendi istedikleri formatta Denetleme Raporu’nu hazırlayıp Genel Kurula sunarlar iken, yürürlükte olan Dernekler Kanunu ile bu uygulama değişti. Genel Kurul’da okunmak üzere yine kendi istedikleri formatta hazırladıkları raporu sunabilmelerinin yanında, Dernekler Kanunu gereğince Dernek İç Denetim Raporu’nu hazırlamak zorundalar.

Söz konusu raporun güncel taslağını https://www.siviltoplum.gov.tr/dernek-ic-denetim-raporu adresinden indirebilirsiniz.

Söylediğimiz gibi, ilgili derneğin tüzüğünde yazan periyotlarla bu raporun hazırlanması yasal bir zorunluluktur. Tüzüklerde genel olarak bu periyot ya ‘altı ayda bir’ ya da ‘yılda bir’ şeklindedir. Bu periyotlar, Denetleme Kurulunun seçildiği tarih ile başlar. Bunu bir örnekle açıklayalım.

Derneğin seçimli genel kurulu 15 Mayıs 2019 tarihinde yapılmış, denetleme kurulu iki yıllığına seçilmiş ve dernek tüzüğünde de denetim periyodu ‘yılda bir’ yazıyor olsun. Bu durumda, bir sonraki olağan genel kurula kadar denetleme kurulu iki Dernek İç Denetim Raporu hazırlamalıdır. Bu raporlardan birincisinin kapsadığı dönem 15 Mayıs 2019 – 14 Mayıs 2020 olmalı, ikinci raporun kapsadığı dönem ise 15 Mayıs 2020 – 14 Mayıs 2021 olmalıdır.

Raporun I-GİRİŞ bölümünde derneğin bilgileri ile, denetlemenin kapsadığı dönem ve denetimin yapıldığı tarih ile, bir önceki denetim yapıldığı tarih yazılmalıdır. Yukarıdaki örneğe göre aşağıdaki gibi doldurulmalıdır.

I- GİRİŞ

Denetlenen Derneğin;
1.01. Adı : ………………. Derneği
1.02. Yerleşim Yeri Adresi : Beyoğlu İstanbul
1.03. Kütük Numarası : 33-…../……
1.04. Bir Önceki Denetim Tarihi : 10 Mayıs 2018
1.05. Denetimin Başlama-Bitiş Tarihi : 21 Mayıs 2019
1.06. Denetimin Kapsadığı Dönem : 15 Mayıs 2019 – 14 Mayıs 2020
1.07. Denetimi Yapan Kurul : Denetim Kurulu


Raporda sorulara Evet ya da Hayır şeklinde cevap verilmeli. Sorulan sorunun söz konusu dernek ile alakası yok ise, soruya ‘----------‘ şeklinde cevap yazılmalıdır. Soru ile ilgili özel bir durum var ise, sağ taraftaki Açıklama bölümünde gerekli açıklama yapılmalıdır.

2.05 Derneğin Defterleri ve Kayıt Esasları bölümünde, derneğimiz İşletme esasına göre kayıt tutuyorsa ‘a’ Bilanço esasına göre kayıt tutuyorsa ‘b’ bölümü doldurulmalıdır.

2.08, 2.09, 2.10, 2.12, 2.13, 2.14, 2.15 ve 3. Bölümde, ilk soruların cevabı ‘Hayır’ ise, o bölümün geri kalan sorularına cevap verilmemelidir. Örneğin, 2.08 Dernek Lokali bölümünün ilk sorusu olan a) Derneğin lokali var mıdır? Sorusuna ‘Hayır’ dediysek, bu bölümün geri kalan sorularına cevap vermemize gerek yoktur.

4. Bölüm olan Mali Bilgiler kısmı, eğer derneğimiz İşletme esasına göre kayıt tutuyorsa doldurulmalıdır. Derneğimiz Bilanço esasına göre kayıt tutuyorsa bu bölüm rapordan çıkartılmalı, onun yerine bilanço ve gelir tablosu rapora eklenmelidir.

5. Bölüme, önceki denetimde belirtilen eksik ya da yanlışlarla ilgili gelişmeler yazılmalıdır.

6. Bölüme, bu denetim dönemi ile ilgili eleştiri ve tavsiyeler yazılmalıdır.

7. Bölüme, Denetim Kurulunun genel kanaati yazılabilir.

Dernek İç Denetim Raporu doldurulurken, sorulara gerçekçi şekilde yanıt verilmelidir. Derneğin hata ya da eksikleri tespit edildiyse bunlar mutlaka raporda belirtilmelidir. Aksi taktirde, İçişleri Bakanlığı ya da İl Sivil Toplumla İlişkiler Müdürlüğü denetmenleri tarafından yapılan denetimlerde bu eksikler saptanır ve Dernek İç Denetim Raporu’nda bu eksiklerin belirtilmediği görülür ise, derneğin Denetleme Kurulu üyeleri hakkında görevi yerine getirmemekten dolayı dava açılabilir.